Owoce --Temat kulinarny

natalia

Historia wykorzystywania owoców w codziennej diecie, zaczyna się prawdopodobnie wtedy, kiedy ludzie zrozumieli ich wartość. Można zatem powiedzieć, że owoce były jedzone od początków ludzkości. Oczywiście, tysiące lat temu raczej nie hodowano drzew w celach uprawnych, ale zrywano i jedzono dziko rosnące owoce. Wiedzy na ten temat dostarczają nam badania wykopaliskowe, podczas których archeologowie w grotach i jaskiniach odnajdują skamieniałe owoce i narzędzia do ich obróbki.

Z wyrzucanych w pobliżu domostw, po spożyciu owoców, pestek nierzadko wyrastały owocowe drzewa i krzewy. Zauważywszy to, nasi przodkowie zaczęli z czasem pielęgnować te rośliny, dając tym samym początek uprawie. Miało to miejsce na długo przed rozwojem kultur rolniczych. Szybko nauczyli się nie tylko pielęgnować rośliny owocowe, ale także krzyżować różne odmiany ze sobą w celu uzyskania lepszych i większych owoców.

Już w tak odległych czasach spostrzeżono także leczniczy wpływ owoców na zdrowie. Najróżniejsze gatunki jabłek, grusz, śliwek, fig, daktyli i wielu innych było wykorzystywanych przez osoby znające się na zielarstwie, a więc głównie przez kapłanów. Szerokie opisy roślin dających owoce i ich wpływu na zdrowie, były zamieszczone na glinianych tabliczkach, znajdujących się w najstarszej na świecie bibliotece w Asyrii, będącej własnością króla Assurbanipala (VII w. p.n.e.).

Ale nie tylko Asyryjczycy odkryli wpływ owoców na zdrowie. Konkretne informacje o ich użyciu do przygotowywania leków znajdują się w znalezionym w XIX w. papirusie egipskim datowanym na 4000 lat p.n.e. Jego tytuł brzmiał „Księga o przygotowywaniu leków dla wszystkich części ciała”. Zawarte tam przepisy farmakologiczne przez wiele lat były źródłem wiedzy o metodach leczenia w Egipcie.

Nie mniejszą wiedzą na ten temat mogli się poszczycić Tybetańczycy, Hindusi, Chińczycy, Aztekowie i północnoamerykańscy Indianie. Dzięki szerokiej starohinduskiej wiedzy zielarskiej o ziołach i owocach, już w I w. p.n.e. do Europy dotarły rozmaite przepisy na różne choroby i dolegliwości. Z nich były także przygotowywane lecznicze i odmładzające napary oraz maści.

Wiedzę o medycynie wykorzystującej zioła i owoce, znacznie rozwinęli starożytni Grecy. Hipokrates znał szerokie możliwości zastosowania poszczególnych owoców w leczeniu konkretnych schorzeń. Swoją wiedzę na ten temat spisał w wielu księgach – nic dziwnego, że jest uznawany za ojca medycyny.

Pierwsze dzieło o sztuce leczenia i lekach nosi tytuł „O medycynie”, znajduje się w nim rozdział, precyzyjnie opisujący działanie medyczne poszczególnych owoców i możliwości czynienia z nich leków, a także wykorzystywania ich poszczególnych składników.

W międzyczasie ludzie nauczyli się jakie są możliwości przygotowywania przetworów owocowych, opracowali receptury ich przechowywania, suszenia, gotowania, marynowania. Ilość przepisów rosła wraz z rozpowszechnianiem się cukru i innych, nieznanych wcześniej składników. Niektórym owocom w ciągu wieków przypisywano nie tylko własności lecznicze, ale także boskie. Jabłko do dziś jest ważnym symbolem w chrześcijaństwie i średniowiecznej władzy świeckiej.

Obecnie nauka o botanice i medycynie jest tak dalece posunięta, że naukowcy potrafią uzyskiwać leki i inne preparaty z najdrobniejszych cząstek składu owoców. Genetycy także nie pozostają w tyle i nieustannie wymyślają, dzięki krzyżówkom różnych gatunków, nowe lepsze gatunki a wszystko po to, by natura lepiej mogła służyć człowiekowi.

natalia

Duża część owoców, jak truskawki, porzeczki, śliwki i jagody, jest na tyle nietrwała, że w stanie świeżym może być przechowywana co najwyżej kilka dni. Jest to problem w przypadku owoców z naszego ogródka, których często jest zbyt dużo, byśmy mogli je jeść na bieżąco. Świetnym wyjściem z tej sytuacji jest zrobienie z nich konfitur lub kompotów. Istnieje jednak jeszcze kilka innych cennych sposobów konserwowania, dzięki którym będziemy mogli cieszyć się smakiem owoców przez wiele miesięcy.

Mrożenie

Ta prosta metoda pozwala zachować produktom świeżość dzięki temu, że niska temperatura negatywnie wpływa na rozwój bakterii. Jej dodatkowym plusem w przypadku owoców jest to, że znakomita większość z nich nadaje się do zamrażania, co więcej, metoda ta pozwala na zachowanie dużej części składników odżywczych i walorów smakowych.

Małe owoce, jak jagody czy porzeczki, należy wstępnie zamrażać rozłożone na tacy – dopiero, kiedy stwardnieją, można je przełożyć do woreczka foliowego i dokończyć zamrażanie. Duże owoce w razie potrzeby kroi się na kawałki. Zamrażanie powinno przebiegać stosunkowo szybko, a temperatura w czasie przechowywania utrzymywać się na poziomie poniżej -18ºC. Dzięki temu owoce przetrzymają w zamrażarce przynajmniej rok.

Suszenie

Suszenie jest od dawna znaną metodą konserwowania żywności. Obniżona zawartość wody utrudnia rozwój drobnoustrojom, dlatego suszone produkty mogą być przechowywane miesiącami. Do suszenia wybieramy tylko w pełni dojrzałe owoce, a te o jasnym miąższu, żeby nie ściemniały, skrapiamy sokiem z cytryny. W domowych warunkach do suszenia najlepiej nadaje się piekarnik. Nastawiamy go na temperaturę 30-70ºC, wkładamy do środka blachę z rozłożonymi owocami i nie domykając drzwiczek, pozostawiamy ją na kilka do kilkunastu godzin.

Wekowanie

Wekowanie owoców pozwala na ich przechowywanie nawet przez wiele lat. W czasie ogrzewania giną drobnoustroje, a dodatkowo zgromadzone w pojemnikach powietrze rozszerza się, przez co część niego wydostaje się na zewnątrz. Po ochłodzeniu pozostałe w wekach powietrze z powrotem się kurczy, co sprawia, że przykrycie szczelnie się domyka. Przed wekowaniem należy usunąć pestki lub gniazda nasienne, a owoc można w razie potrzeby pokroić na łatwe do zjedzenia kawałki.

Konserwowanie w alkoholu

Antyseptyczne właściwości alkoholu sprawiają, że świetnie nadaje się on do utrwalania owoców. Do tego celu stosujemy wyłącznie wysokoprocentowe alkohole (powyżej 40%), a idealnym wyborem jest pięćdziesięcioczteroprocentowy rum. Owoce przed zakonserwowaniem należy obrać oraz usunąć z nich gniazda nasienne lub pestki. Dodatek odrobiny cukru lub spirytusu wzmocni konserwujące działanie alkoholu.

Marynowanie

Podobne bakteriobójcze działanie do alkoholu ma ocet. Owoce, z których usunięto pestki lub gniazda nasienne, przed zamarynowaniem krótko gotuje się w zalewie octowej, a następnie przenosi do słoików. Ocet doprowadza się do wrzenia kolejny raz, a następnie zalewa nim owoce, a słoiki szczelnie zakręca. Do octu można dodatkowo dosypać cukru.

natalia

Agrest jest rdzennie europejską rośliną. Nieznany w starożytności nawet w postaci dzikiej, po raz pierwszy został opisany w XVI wieku, a niedługo potem uprawiano go już w Europie Środkowej. Dziś agrest hoduje się także w strefie klimatu umiarkowanego w Azji i w północno-zachodniej Afryce, a liczne procesy selekcyjne doprowadziły do tego, że obecnie znanych jest oszołamiająco wiele, bo aż 1500 odmian tego owocu.

Agrest należy do tej samej rodziny co porzeczki i podobnie jak one jest wieloletnim krzewem. Dorasta z reguły do 1-2 metrów wysokości, a jego pędy pokryte są kolcami. Owoce agrestu mogą być okrągłe lub owalne, o zielonkawej, żółtej lub czerwonawej barwie. Skórka jest częściowo przezroczysta, gładka lub porośnięta włoskami. Soczysty miąższ zaś ma słodko-kwaskowaty smak i zawiera dużo drobnych pestek.

Kupując agrest, musimy zwrócić uwagę, czy owoce nie są brudne bądź obite. Trzymane w lodówce pod przykryciem owoce można przechowywać stosunkowo długo, nawet do trzech tygodni. Agrest zawiera duże ilości witamin i minerałów, szczególnie wysoki jest udział witaminy C oraz potasu. Można je jeść na surowo, ale świetnie nadają się też do gotowania i duszenia, zaś niektóre z odmian są idealnym materiałem na kompoty, musy czy nawet wino.

natalia

Ananas

Ojczyzną tego egzotycznego owocu są tropikalne regiony Ameryki Południowej, gdzie do dzisiaj uprawiany jest przez Indian. Europejczycy dowiedzieli się o jego istnieniu w 1493 roku, kiedy to Krzysztof Kolumb dotarł do Gwadelupy – owoc ananasa był jednym z prezentów ofiarowanych mu przez tubylców. Obecnie znamy około 40 jego odmian, które poza Ameryką Południową uprawia się także w tropikalnych i subtropikalnych obszarach Ameryki Północnej i Środkowej, Afryki, jak również na Hawajach.

Ananas jest wieloletnią rośliną zielną, o krótkiej, słabo rozgałęziającej się łodydze, z której wyrastają długie, tworzące rozetę, kłujące po brzegach liście. Po 10-20 miesiącach od zasadzenia ze środka rozety wyrasta pionowy, mięsisty pęd kwiatostanowy, który pokrywa się licznymi, fioletowymi kwiatami. Kwiaty te następnie wytwarzają mięsistą owocnię, a ta rozrastając się tworzy owoc ananasa – przez jego środek przebiega pęd, a na czubku wyrastają krótkie, ułożone w rozetę liście. Mięsisty, soczysty owoc o białym lub żółtym miąższu może ważyć nawet 5 kg, zerwanie go kończy cykl życiowy rośliny.

Najlepiej wybierać ananasy dojrzałe, które nie mogą być jednak miękkie w dotyku i powinny wydzielać intensywny, przyjemny aromat. Nie do końca dojrzałe owoce trzeba przez kilka dni pozostawić w temperaturze pokojowej. Z ananasa należy wykręcić liście, a cały owoc pokroić ostrym nożem na plastry, z których następnie usuwa się twardy rdzeń i skórkę. Zapakowane w torbę foliową mogą być one przechowywane w lodówce do trzech dni.

Ananasy są świetnym składnikiem różnego rodzaju sałatek, deserów, doskonale też komponują się z mięsem, szynką i serami

natalia

Arbuz

Po dziś dzień arbuzy o małych, gorzkich owocach rosną dziko na terenach południowej i południowo-zachodniej Afryki, gdzie już 4000 lat temu zostały odkryte przez starożytnych Egipcjan. Tysiące lat upraw i selekcji zaowocowały tym, że dzisiejsze dorodne, soczyste i słodkie arbuzy – występujące w blisko 500 odmianach – niewiele mają wspólnego z dzikimi przodkami.

Arbuz należy do rodziny dyniowatych i jest bliskim kuzynem dyni i kabaczka. Jest rośliną jednoroczną, płożącą, której pęd osiągać może długość 4-5 metrów. Z pędu wyrastają owoce, które zależnie od odmiany mogą być różnej wielkości (od 3 do nawet 25 kg) i kształtu. Najczęściej spotyka się owoce okrągłe i eliptyczne, o ciemnozielonej lub żółtej skórce, w charakterystyczne prążki bądź cętki. Miąższ jest kruchy i bardzo soczysty, z różna liczbą niewielkich pestek. Ma najczęściej czerwony lub różowy kolor, choć istnieją odmiany o miąższu żółtym – przykładem jest Yellow Baby.

Najprościej kupować arbuzy już przekrojone, dzięki czemu możemy sprawdzić, czy miąższ jest odpowiednio soczysty i kruchy. Jeśli nie mamy takiej możliwości, powinniśmy wybierać owoce twarde i równomiernie zabarwione. Zawinięte w folię kawałki arbuza można przechowywać w lodówce do tygodnia.

Najlepiej smakuje schłodzony, wyjęty prosto z lodówki. Jest idealnym składnikiem sałatek owocowych, stanowi świetne połączenie z krewetkami. Bardzo dobrym pomysłem jest także użycie do zimnych napojów – zamiast lodu – zamrożonego, pokrojonego w kostkę arbuzowego miąższu.

natalia

Avokado

Nazwa awokado wywodzi się z azteckiego słowa ahuacalt. Ten pożywny, mięsisty i bogaty w tłuszcze owoc uprawiany był już 8000 lat temu – stanowił nie tylko bardzo ważne pożywienie Inków i Azteków, lecz uważano go również za afrodyzjak. Pierwszymi europejczykami, którzy mieli okazję raczyć się jego uwodzicielskim smakiem, byli hiszpańscy konkwistadorzy Meksyku. Ze swych krwawych wypraw przywieźli do Europy także inne kulinarne skarby, jak niezwykle cenione przez Azteków kakao.

Awokado ma postać drzewa o wysokości 15-20 m. Gruszkowate owoce mogą osiągać wagę jednego kilograma, choć najczęściej w handlu dostępne są awokado dwustu-trzystugramowe. W środku delikatnego, miękkiego i tłustego miąższu zatopione jest duże nasiono. Jasnozielone wnętrze otacza twarda, ciemnozielona lub fioletowa skórka.

Dojrzałe awokado można rozpoznać po tym, że jego skórka ugina się, gdy naciśnie się ją lekko u nasady ogonka. Można także kupić owoce twarde, które pozostawione przez kilka dni w temperaturze pokojowej samoistnie dojrzeją. Awokado jest niezwykle cennym owocem przede wszystkim ze względu na wysoką zawartość nienasyconych kwasów tłuszczowych. Stanowi ono także bogate źródło witaminy C i potasu. Ten słodki, łagodny w smaku owoc świetnie nadaje się do różnorakich deserów i sałatek, zaś prawdziwą ucztą są połówki awokado, w których wydrążenie po nasieniu zalewa się winegretem.

natalia

Banany

Inna nazwa to: muza, figa rajska, piznag. Uważa się, że banany wywodzą się z Malezji, gdzie rosły już 4000 lat temu. Stamtąd rozprzestrzeniły się przez Filipiny i Indie, gdzie były uprawiane przez armię Aleksandra Wielkiego około roku 327 p.n.e. Handel na światową skalę rozpoczął się dopiero 100 lat temu. Hodowla nastawiona na tak szeroką skalę sprzedaży prowadzona jest w Ameryce Środkowej i Południowej, na Karaibach, Filipinach i w Afryce. Nazwa banan pochodzi od arabskiego słowa banan oznaczającego palec.

Banan jest zielonym niedrewniejącym drzewem rosnącym do wysokości 2-9 m. Należy do rodziny bananowatych. Ma duże i mocne liście, które zwinięte w trąbkę, tworzą potężną łodygę, przypominającą pień. Już od dziesięciomiesięcznej rośliny wyrasta mocny pęd kwiatonośny ze szczytowym kwiatostanem, wygiętym w dół. U bananów uprawnych owoce wyrastają z kwiatów żeńskich i nie posiadają nasion. Widoczne w miąższu banana ciemne ziarenka są tylko niezapłodnionymi zalążkami.

W trakcie zakupu warto zwrócić uwagę na kolor bananów, im bardziej żółte, tym słodsze i smaczniejsze. Zielone banany nie są dobre – są mało słodkie i nieco cierpkie. Można jednak kupić je lekko zielone i pozwolić, by dojrzały w domu. Przy czym pamiętać należy o tym, iż nie należy trzymać ich w lodówce, gdyż szybko czernieją. Najlepiej trzymać je w temperaturze pokojowej, lub ewentualnie nieco chłodniejszym pomieszczeniu np. w spiżarni. W żadnym wypadku nie należy kupować sczerniałych, ponieważ wówczas nie są już dobre.

Zasadniczo banany spożywa się na surowo, jako dodatek do deserów, sałatki owocowej. Znane są jednak przepisy na smażone banany, placki bananowe, sosy i curry bananowe.

natalia

Borówki

Inna nazwa borówki czarnej to czarna jagoda, borówka czerniejąca, lub czernica. Występuje na obszarze całej półkuli północnej. Niegdyś stanowiła bardzo ważne źródło pożywienia i witamin w ubogich rejonach górskich, ponieważ można ją było bez problemu konserwować na zimę. Na przykład Indianie w Ameryce Północnej przygotowywali z nich koncentrat i suszyli na słońcu, przez co także dłużej mogli cieszyć się smakiem owoców. Hodowla i handel borówki wysokiej rozpowszechniły się dopiero XX wieku w Stanach Zjednoczonych.

Borówka należy do rodziny wrzosowatych. Rośnie w borach iglastych w postaci krzewu o wysokości 15-60 cm. Dojrzewa w końcu czerwca oraz w lipcu. Znacznie wyższa jest borówka wysoka, nadająca sie do uprawy w ogrodach. Osiąga wysokość 1-2 m, a jej owoce też są znacznie większe niż u borówek dziko rosnących.

Dojrzałe i tym samym dobre borówki można kupić tylko w czerwcu i lipcu. Sprzedaje się je czyste, suche i pozbawione szypułek, zazwyczaj w niewielkich kubełkach. Jeśli chcemy zebrać je w lesie, najlepiej to robić podczas suchej pogody. Można je z powodzeniem przechowywać w lodówce, a także mrozić.

Najpopularniejszym daniem z borówek jest ciasto borówkowe, a więc słynne blueberry pie, lub znane wszystkim Polakom jagodzianki. Można też robić z ich konfitury, konserwować przy użyciu alkoholu, lub robić kompoty. Mają działanie przeciwzapalne i nasenne, ponadto zawierają witaminy: A, B1, B2, B6, C i E oraz kwas foliowy, potas, wapń, fosfor, magnez, żelazo i cynk. Skutecznie przeciwdziałają nowotworom i zawałom serca. Często też stosowane są przy leczeniu zapaleń gardła i jamy ustnej. Mają dobroczynny wpływ na układ pokarmowy oraz skórę.

natalia

Brzoskwinie i naktarynki

Pochodzą z Chin, gdzie były elementem diety już 4000 lat temu. Brzoskwinia uprawiana była także w Persji, skąd z pewnością dotarła do starożytnych Rzymian, tam otrzymała nazwę perskiego jabłka. Szybko jej uprawa rozprzestrzeniała się po krajach śródziemnomorskich i dotarła do Ameryki, gdzie obecnie jest hodowana na światową skalę. Nektaryna z kolei jest odmianą brzoskwini, dającej owoce bez „zamszowej” skórki, choć wielu błędnie uważa, że pochodzi z krzyżówki brzoskwini ze śliwką. Jej mutacja nastąpiła samorzutnie, choć niedawno Amerykanie nieco ją uszlachetnili, przyczyniając się tym samym do niebagatelnego wzrostu jej popularności w handlu.

Brzoskwinia należy do rodziny różowatych, natomiast jej owoce są zaliczane do owoców pestkowych. Brzoskwinia jest niewielkim drzewem, osiągającym maksymalnie wysokość 8 m. Do wzrostu potrzebuje ciepłego klimatu, dlatego niestety w Polsce często wymarza. Owoce rodzi już w kwietniu i trwa to aż do końca lata.

Zrywać i kupować należy tylko dojrzałe, zarumienione owoce, gdyż jedynie wtedy mają najlepszy smak i aromat. Ponieważ nie można ich zbyt długo przechowywać, należy zjeść je od razu. Przez niedługi czas można je przechowywać w lodówce. Jeśli chcemy brzoskwinie lub nektaryny zamrozić, najpierw należy podzielić miąższ i usunąć pestki.

Są niezwykle łatwe do przyrządzenia, można z nich robić sałatki owocowe, piec ciasta, kandyzować, konserwować w alkoholu i robić z nich kompot. Dzięki swym właściwościom, dobrze wpływają na układ krążeniowy. Mają sporą ilość witamin takich jak: A, B1, B2, B6, C i E oraz kwas foliowy, sód, potas, wapń, fosfor, magnez, żelazo i cynk.

natalia

Cytryna i limonka

Zwana także cytryną kwaśną, najprawdopodobniej pochodzi z Himalajów. Co prawda wspomina już o niej w swoich dziełach Konficjusz (ok. 500 roku p.n.e.), ale znana i uprawiana na szerszą skalę zaczęła być stosunkowo późno bo ok. 700 roku n.e. Wiadomo na pewno, że do Europy trafiła za pośrednictwem Arabów w XI w. Obecnie uprawia się ją przede wszystkim w krajach śródziemnomorskich, Meksyku, U.S.A. i Afryce południowej. Limonka natomiast pochodzi z terenów Południowo-wschodniej Azji. W X wieku została sprowadzona do Północnej Afryki, a w XIII przywieziona do Europy przez Arabskich Maurów. Rośnie na drzewach w subtropikalnym klimacie.

Cytryna zwyczajna należy do rodziny rutowatych. Jest zielonym i niedużym drzewkiem o ciernistych pędach, rosnącym do 8 m. wysokości. Dojrzewa nierównomiernie, dlatego przez cały rok znajdują się na nim jednocześnie i kwiaty i owoce. Lima podobnie jak cytryna jest małym i ciągle zielonym drzewkiem, osiągającym maksymalnie wysokość 5 m. Jej liście wydzielają cudowny cytrynowy aromat. Jest rośliną tolerującą tylko wysokie temperatury. Jej owoce są podobne do owoców cytryny, ale nie są żółte, lecz zielone.

Cytryny są dostępne w sprzedaży przez cały rok, ale niemal wszystkie z nich są poddawane pryskaniu, by zapobiec przedwczesnemu zepsuciu. Jeśli chcemy użyć do czegoś skórki, musimy poszukać cytryn niepryskanych – mają one specjalne oznaczenia. Limony w sprzedaży są tylko w okresie zimowym i nie są niczym pryskane. Cytrynę można długo przechowywać zarówno w temperaturach pokojowych, jak i w lodówce.

Oba te owoce w zasadzie są przetwarzane tylko na sok. Odrobiny drobno pokrojonej skórki cytrynowej można używać do deserów i ciast, dla dodania przyjemnego aromatu. Czasami cytryna w pasterkach jest także dodawana do ryb, lub stosowana jako dodatek do alkoholi

natalia

Czereśnia należy do najstarszych znanych ludziom drzew wydających owoce. Pochodzi najprawdopodobniej z Azji Mniejszej, skąd szybko dotarła do innych regionów świata. Grecy znali ją już w IV wieku p.n.e., w Rzymie natomiast, według zapisków Pliniusza Starszego, pojawiła się w 74 roku. Wiek później była znana po obu brzegach Renu i zaczęła się stopniowo rozprzestrzeniać po całej Europie. Dziś uprawia się około 2000 jej odmian.

Czereśnia jest drzewem o regularnej koronie dorastającym do 10-12 m. Okrągłe, zależnie od odmiany różowe bądź czerwone owoce osadzone są z reguły parami na długich ogonkach. Białą lub żółtą, okrągłą pestkę otacza soczysty, aromatyczny i słodki miąższ. Zawiera on duże ilości soli mineralnych oraz witamin, głównie C i P.

Przy wyborze czereśni musimy zwrócić uwagę na to, czy skórka jest gładka i błyszcząca i czy owoce nie są spękane – świadczy to o ich przejrzałości. Czereśnie są bardzo nietrwałe, dlatego najlepiej spożyć je od razu po zakupie, umieszczone w luźnym opakowaniu mogą jednak przetrwać w lodówce do dwóch dni. Nadają się także do zamrażania. Mimo że niepolecane do przetworów, czereśnie stanowią doskonały dodatek do sałatek, ciast czy nadzień naleśników, zaś atrakcyjny wygląd czyni z nich efektowną dekorację każdego deseru

natalia

O figach wspomina już Stary Testament, a obok jabłek i winogron są jednymi z najdłużej znanych ludziom owoców. Uprawiano je w Palestynie i Mezopotamii, były cenione także przez mieszkańców starożytnego Egiptu i Fenicjan. Do dziś jest kwestią sporną, skąd pochodzi drzewo figowca, gdyż obecnie rośnie ono dziko w wielu regionach. Większość naukowców jest jednak zdania, że ojczyzną tej rośliny jest Azja Mniejsza i najprawdopodobniej stamtąd dotarła na terytorium środkowej i południowo-wschodniej Azji oraz do basenu Morza Śródziemnego. Dziś znanych jest około 600 jej odmian.

Figowiec jest drzewem, który w regionach tropikalnych i subtropikalnych osiąga wysokość 10-15 metrów, jednak uprawiany na obszarach chłodniejszych ma postać drzewopodobnego, nieprzekraczającego pięciu metrów krzewu. Przypominające niewielkie gruszki owoce mają wyjątkowo słodki, miękki i aromatyczny, obfitujący w nasiona miąższ, który otacza cienka skórka. Miąższ ten, w zależności od odmiany, może być żółtozielony, fioletowawobrązowy lub ciemnoniebieski, a w trakcie dojrzewania owocu staje się coraz bardziej miękki i z każdym dniem nabiera aromatu.

Jako że figi mają bardzo delikatną skórkę, musimy udając się na zakupy pamiętać, by wybierać wyłącznie nieuszkodzone owoce. Najlepsze z nich – te najbardziej dojrzałe i aromatyczne – są miękkie w dotyku. Figi to owoce wyjątkowo nietrwałe, dlatego należy je spożyć jak najszybciej. Nie wymagają specjalnego przygotowania, można je jeść w całości lub przekrojone na pół, świetnie sprawdzają się w towarzystwie śmietany, orzechów, likieru. Świeże figi, żeby roztoczyły jeszcze bogatszy aromat, przed podaniem dobrze jest podgrzać do temperatury nieco wyższej od pokojowej. Suszone idealnie nadają się na dodatek do wielu wypieków.

natalia

Grejpfrut jest stosunkowo nowym wynalazkiem, powstał w wyniku przypadkowego skrzyżowania pompeli z pomarańczą słodką. Nie wiadomo dokładnie kiedy to nastąpiło, ale pierwsze wzmianki na ten temat pochodzą z XVIII w. z wysp Barbados i Jamajka. Na początku XIX wieku owoc pojawił się na Florydzie, gdzie od 1880 roku jest hodowany na szeroką skalę. Nazwa pochodzi od angielskich słów grape – grono i fruit – owoc, bo faktycznie jego owoce rosną w gronach.

Grejpfrut, podobnie jak inne owoce cytrusowe, należy do rodziny rutowatych. Drzewa osiągają wysokość 5-10 m i mają sporą ilość cierni. Owocami są kuliste, nieco spłaszczone jagody. Mają cienką żółtą lub czerwonawą skórkę i taki sam miąższ. Istnieją różne odmiany grejpfruta także z pestkami i bez nich. Odmiana europejska charakteryzuje się jasnym miąższem i bardziej cierpkim smakiem.

Przy zakupie tych owoców, najlepiej wybierać takie, które są bez plam i mają lśniącą skórkę. Ich przydatność do spożycia jest dość długa. Można je przechowywać w temperaturze pokojowej. Grejpfrutów nie mrozi się i nie konserwuje.

Jest przeznaczony do spożycia na surowo w formie deseru lub jako dodatek do sałatki owocowej i oczywiście na sok. Z pestek grejpfruta można sporządzić olej.

natalia

Grusza

Najważniejszą formą dzisiejszej gruszy hodowlanej jest grusza polna, zwana też dziką lub ulęgałką. Źródła podają, że od drugiego tysiąclecia p.n.e. gruszę hodowano na terenie dzisiejszych Włoch. Większość znanych dzisiaj gatunków została uzyskana w wyniku krzyżówek w XVIII i XIX w. Grusza obecnie znajduje się w czołówce najważniejszych owoców strefy klimatycznej umiarkowanej.

Grusza, podobnie jak jabłko i pigwa, należy do rodziny różowatych. Właściwym owocem jest gniazdo nasienne utworzone przez komory nasienne. Otaczający te komory miąższ powstaje z przekształconych części kwiatu. Gruszę rozmnaża się głównie przez szczepienie. W zależności od odmiany gruszki występują w różnych odcieniach zieleni, żółci i czerwieni. Miąższ jest biały, czasem nieco szklisty, ziarnisty, bardzo słodki i soczysty.

Ze względu na porę dojrzewania gruszy w ciągu roku, wyróżnia się gruszki wiosenne, letnie i jesienne. Najsmaczniejsze są te o lekko miękkim miąższu, choć tak na prawdę zależy to od odmiany. W porównaniu z jabłkami, gruszki nie nadają się do długiego przechowywania. Można je przez jakiś czas trzymać w chłodnym i ciemnym miejscu, ale nie dłużej niż kilka dni. Można za to z powodzeniem je konserwować, choć należy pamiętać, że z całą pewnością nie nadają się do zamrażania. Jeśli ktoś posiada we własnym ogrodzie grusze, musi owoce zrywać szybko - nie czekając aż całkowicie dojrzeją, gdyż wtedy są najlepsze.

Gruszki są bogatym źródłem witaminy C, miedzi oraz składników mineralnych. Substancje obecne w gruszce warunkują zdrowie układu krążeniowego, okrężnicy i redukują ryzyko zachorowania na jaskrę. Naukowcy sklasyfikowali gruszkę jako owoc hipoalergiczny, czyli taki, który w zdecydowanie mniejszym stopniu może wywołać niepożądaną reakcje alergiczną. Ponadto mają niewielką zawartość kaloryczną, dlatego stanowią doskonałe uzupełnienie diety.

Można przyrządzać z nich wiele dań, deserów, kompotów, sałatek. Są niezwykle smacznie nie tylko na słodko, ale także wyjątkowo smakują z mięsem, szczególnie z dziczyzną.

natalia

Jabłka należą do najstarszych uprawianych przez ludzi owoców –prawdopodobnie już 4000 lat temu na Bliskim Wschodzie zbierano je z pierwszych jabłoniowych sadów. Jako ważny pokarm szybko stały się równie istotnym elementem kultury, nabierając symbolicznego znaczenia w wielu mitach i podaniach. Wspomnieć należy choćby przypowieść o Adamie i Ewie z Księgi Rodzaju czy jabłko niezgody z mitologii greckiej. Owoc ten odegrał ważną rolę także w mitologii skandynawskiej, celtyckiej, jak również w hinduizmie. Jabłoń, uprawiana dziś w strefie umiarkowanej na całym świecie, doczekała się rekordowej liczby 10 000 odmian.

Jabłoń jest około dziesięciometrowym drzewem o dobrze wykształconej, okrągłej koronie. Przy oszołamiającej liczbie odmian jabłek trudno jest mówić o charakterystycznych cechach tych owoców. Mogą mieć różną barwę (od zielonej, przez żółtą po czerwoną), wielkość i smak (najczęściej słodki, choć bywają odmiany wybitnie kwaśne). Z reguły biały lub żółtawy, zwarty miąższ otacza gniazdo nasienne, w którym znajdują się małe, czarne lub ciemnobrązowe pestki.

Kupując jabłka powinniśmy zwrócić uwagę na to, czy żadne z nich nie są obite i czy ich skórka jest cała. Owoce te jak mało które nadają się do wielomiesięcznego przechowywania. Najlepiej jest ustawić je w drewnianych skrzyniach w spiżarni bądź piwnicy. Owinięcie każdego jabłka gazetą zabezpieczy przed psuciem się całej zawartości skrzynki, w przypadku gdy jeden z owoców zgnije.

Owoce te są więc bardzo zdrowym dodatkiem do sałatek i placków, można je piec, smażyć bądź gotować, doskonale komponują się z wieprzowiną i dziczyzną. Jabłka to także surowiec do produkcji niezliczonych przetworów, jak dżemy, galaretki, soki, ale także wina i likiery.